Świerzb jest chorobą skóry dającą nieprzyjemne objawy, spośród których najbardziej charakterystycznym wydaje się uporczywe swędzenie naskórka. Do zakażeń dochodzi na całym świecie, najczęściej w krajach o subtropikalnym i tropikalnym klimacie. Choroba występuje zwykle u dzieci i osób z obniżoną odpornością. Co należy wiedzieć o świerzbie i jak sobie z nim poradzić?
Co wywołuje świerzb i jakie są objawy choroby?
Świerzb to zakaźna choroba, którą wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei) – pasożyt zewnętrzny będący jednym z gatunków roztoczy. Zapłodnione samice wspomnianych pajęczaków drążą w skórze swojego żywiciela korytarze o ślepym zakończeniu. W wydrążonych tunelach świerzbowce składają jaja i giną po paru tygodniach. Z jaj po krótkim czasie zaczynają wylęgać się larwy. Wychodzą z tuneli i wnikają do mieszków włosowych, gdzie rozwijają się do swojej dojrzałej formy. Rozwój samic trwa 4-6 dni, a samców ok. 10-14. Oznacza to, że objawy świerzbu odczuwa się dopiero 3 tygodnie od czasu, kiedy doszło do zakażenia. Chorobą można zarazić się zarówno od osoby, która na nią cierpi, jak i przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi żywymi świerzbowcami.
Charakterystycznym objawem świerzbu jest swędzenie skóry. Nieprzyjemne odczucie nasila się po rozgrzaniu ciała, np. po kąpieli czy w nocy. Wokół tuneli wydrążonych w naskórku pojawia się opuchlizna i zaczerwienienie. Przez drapanie zmian powstają przeczosy, czyli nadżerki naskórka, a także drobne krostki i strupki. Świerzb najczęściej występuje na nadgarstkach, w okolicach pępka, pośladkach, w naturalnych fałdach skóry, bocznych powierzchniach palców, a także w okolicach sutków (u kobiet) i narządów płciowych. W przypadku dzieci pasożyty zajmują również podeszwy stóp, dłonie oraz owłosioną skórę głowy. U dorosłych choroba nie rozwija się zwykle na skórze pleców i twarzy.
Leczenie świerzbu
U dzieci i osób dorosłych zaleca się zastosować leki na świerzb do użytku zewnętrznego – kremy, maści i płyny. Tego typu preparaty nakłada się na skórę po kąpieli trwającej dłużej niż 10 minut, aby ich składniki mogły skuteczniej przeniknąć w głąb naskórka. Leki na świerzb aplikuje się na całą powierzchnię skóry (poza głową u dorosłych), zwracając uwagę na przestrzenie międzypalcowe, fałdy oraz okolice narządów płciowych. Preparaty mogą zawierać permytrycynę w określonym stężeniu – będą bezpieczne dla dzieci od 1 miesiąca życia. W leczeniu choroby sprawdza się też maść siarkowa uznawana za najlepszy środek do stosowania przez dzieci i kobiety w ciąży.
Już po 1-2 dniach terapii chory przestaje zarażać. Trzeba jednak pamiętać, że leczenie świerzbu powinno obejmować wszystkich domowników, nawet jeśli nie zauważyli oni u siebie niepokojących objawów. Warto wiedzieć, że swędzenie naskórka może utrzymywać się nawet od kilku do kilkunastu tygodni po zakończeniu leczenia świerzbu. Przyczyną tego stanu bywa utrzymujący się stan zapalny. Aby złagodzić dolegliwości, można zastosować leki przeciwalergiczne oraz emolienty.
Zwalczanie pasożytów – środki ostrożności
Świerzbowce są w stanie przeżyć poza ludzką skórą przez 2-3 dni. Aby uniknąć rozprzestrzeniania się pasożytów, ubrania, ręczniki i pościel mające kontakt z chorym powinno się wyprać w temperaturze minimum 60°C, a następnie wyprasować gorącym żelazkiem. Inne przedmioty, których nie można zdezynfekować w podobny sposób (np. zabawki), trzeba zamknąć worku foliowym i nie otwierać go przez 72 godzin albo zamrozić na 12 godzin w temperaturze -20° C. Ponadto zalecane jest dokładne odkurzanie tapicerek i dywanów, częste mycie rąk, zachowywanie abstynencji seksualnej oraz chodzenie pod prysznic w klapkach.
Świerzb jest zakaźną chorobą powodującą nieprzyjemne objawy. W celu pozbycia się pasożytów należy zastosować leki zwalczające świerzbowce i ograniczające świąd skóry. Ponadto konieczne jest zabezpieczenie domu oraz przedmiotów chorego tak, by nie doszło do ponownego zakażenia ani zarażenia świerzbem innej osoby.
