Zgaga, wzdęcia, bóle brzucha, zaburzenia wypróżniania – to jedne z bardziej powszechnych dolegliwości, z jakimi zmaga się społeczeństwo. Stanowią oznakę nieprawidłowości układu pokarmowego. Które badania układu pokarmowego zleca się najczęściej, aby zdiagnozować stojącą za nimi przyczynę?
Diagnostyka układu pokarmowego
Stan układu pokarmowego ocenia się za pomocą badań obrazowych, które pozwalają na wykrycie różnych nieprawidłowości czy uszkodzeń. Wśród jednych z częściej wykonywanych wymienia się badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, badanie RTG, gastroskopię, kolonoskopię. Lekarz zlecić może również tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, laparoskopię, jeśli występują wątpliwości w postawieniu rozpoznania. Oprócz badań obrazowych diagnostyka układu pokarmowego obejmuje również badania laboratoryjne, w tym m.in. próby wątrobowe, lipidogram czy badania na krew utajoną w kale. Badania diagnostyczne pozwalają wykryć w społeczeństwie osoby o podwyższonym ryzyku rozwoju chorób układu pokarmowego oraz osoby chore i możliwie szybko rozpocząć leczenie. Poniżej krótka charakterystyka wybranych badań.
Badania kału na krew utajoną
Badanie kału na krew utajoną wykonuje się celem wykrycia niewidocznej gołym okiem domieszki krwi. Dodatni wynik świadczy o krwawieniu do światła przewodu pokarmowego, którego źródło może pochodzić z dowolnego odcinka przewodu pokarmowego. Najczęstszymi przyczynami utraty niewielkich ilości krwi do światła przewodu pokarmowego są: guzki krwawnicze, polipy jelita grubego, choroba wrzodowa, uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego wywołane przez leki. Do badania kału na krew utajoną skłonić powinny takie dolegliwości jak m.in.: zmiana rytmu wypróżnień, ciemne, smoliste stolce, nudności, wymioty, bóle żołądka, uczucie niepełnego wypróżnienia, wzdęcia.
USG jamy brzusznej
USG to metoda obrazowania wykorzystująca wysokiej częstotliwości fale akustyczne. To badanie bezbolesne, nieinwazyjne, bezpieczne dla pacjenta. Pozwala na ocenę stanu wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, trzustki, śledziony. Uwidacznia strukturę, położenie, wielkość narządów, wykrywa nieprawidłowości np. guzy, zrosty, zastoje, kamienie, płyn w jamie brzusznej oraz pozwala na ocenę echogeniczności narządów miąższowych – nieprawidłowa stanowi podejrzenie zaburzeń np. stłuszczenie wątroby.
Gastroskopia
Gastroskopia to badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na umieszczeniu endoskopu z kamerą, która pozwala na ocenę powierzchni przełyku, żołądka i dwunastnicy. Podczas badania możliwe jest pobranie materiału do badania histopatologicznego. Gastroskopia pozwala na wykrycie zmian zapalnych, nowotworowych, choroby wrzodowej, choroby refluksowej. Gastroskopia może mieć też charakter terapeutyczny i pozwalać na wykonanie takich zabiegów jak np. opaskowanie żylaków przełyku, usuwanie polipów, poszerzanie zwężeń górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Kolonoskopia
Kolonoskopia to badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Podczas badania przez odbyt wprowadzany jest endoskop z kamerą, która przekazuje obraz z wnętrza jelita grubego. Wśród wskazań do kolonoskopii diagnostycznej wymienia się m.in.: podejrzenie zaburzeń wchłaniania, raka jelita grubego, nieswoiste zapalenia jelit, biegunkę o niejasnej etiologii. Kolonoskopia stanowi też badanie przesiewowe. Skierowana jest do osób w wieku 50–65 lat bez obciążonego wywiadu rodzinnego, 40–49 lat z przypadkami raka jelita grubego u krewnego pierwszego stopnia, 25–49 lat z rodziny z zespołem Lyncha. Podczas kolonoskopii można pobrać materiał do badania histopatologicznego i wykonać niewielkie zabiegi.
